Hoe diploma’s, certificaten en microcredentials onze kijk op competenties hertekenen
Op 18 maart 2025 bracht VOV lerend netwerk een diverse groep L&D professionals samen rond een thema dat steeds meer aandacht krijgt: de waarde en betekenis van diploma’s, certificaten en microcredentials in een snel veranderende arbeidsmarkt. Dat maakte een rondvraag van Vincent Vandenameele ook snel duidelijk - bij de aanwezige deelnemers was er alvast een grote variatie in behaalde diploma's! Deze pitstop deed waar VOV Lerend Netwerk zo gekend voor staat: nuance brengen in een debat dat snel zwart-wit wordt getrokken. Met als voornaamste take-away: het klassieke diploma is niet langer dé maatstaf voor competentie, en organisaties én beleidsmakers zoeken volop naar manieren om andere vormen van erkenning hun plek te geven. Maar hoe ver staan we daarmee, en welke uitdagingen blijven?
Van diploma’s naar skills: een shift in perspectief
De Vlaamse overheid zette de toon met haar toelichting over het competentiewoordenboek op http://vlaamsekwalificatiestructuur.be. Hiermee bieden ze een gestandaardiseerd kader dat vertrekt vanuit de vraag: wat moet iemand écht kunnen om een beroep uit te oefenen? Het idee dat competenties los kunnen staan van formele diploma’s, vond weerklank bij de andere sprekers. Toch blijkt dat er momenteel slechts 39 erkende kwalificatietrajecten zijn, tegenover 600 mogelijke beroepen. Er is dus een duidelijke intentie om skills centraal te stellen, maar de vertaalslag naar de praktijk verloopt moeizaam.
Die spanning tussen visie en realiteit kwam ook terug bij Catherine Pauwels van Securex. Vanuit hun positie als zowel werkgever als opleidingsverstrekker ervaren zij dagelijks hoe moeilijk het is om enerzijds talent aan te trekken zonder overmatig op diploma’s te focussen, en anderzijds duidelijke, betrouwbare certificaten te bieden aan klanten. Pauwels benadrukte dat het niet volstaat om zomaar een certificaat te overhandigen; werkgevers willen zeker weten wat iemand écht kan. Dit sluit nauw aan bij wat PUC KU Leuven Continue aanhaalde over microcredentials: hoewel ze flexibiliteit bieden en inspelen op actuele noden, is de geloofwaardigheid ervan sterk afhankelijk van duidelijke leerdoelen én evaluatie.
Microcredentials en soft skills: een verruimd begrip van leren
Een opvallend raakvlak tussen verschillende presentaties was het besef dat leren niet stopt bij technische competenties. TRAVI legde dit scherp bloot met hun cijfers: bijna de helft van alle vacatures vraagt niet expliciet om diploma’s of ervaring, maar draait om soft skills zoals leergierigheid, communicatie en flexibiliteit. Dit “diplomafetisjisme” loslaten, betekent dus niet dat men zomaar minder eisen stelt — integendeel, er wordt anders naar waarde gekeken.
Ook PUC KU Leuven Continue gaf aan hoe microcredentials niet alleen inhoudelijke kennis dekken, maar vaak ook bijdragen aan bredere competenties zoals aanpassingsvermogen. Het feit dat deze credentials nu ook Europese kwaliteitscriteria meekrijgen, maakt ze relevanter voor werkgevers die verder willen kijken dan het klassieke cv.
HRIS en sectorale samenwerking: van losse puzzelstukken naar een gemeenschappelijk kader
TAMAHRIS bracht tot slot een cruciale uitdaging naar voren: hoe beheren we al die skills, certificaten en competenties op een werkbare manier? Hun pleidooi voor dynamisch, open skills management biedt een mogelijke oplossing, maar het gevaar schuilt erin dat elke organisatie haar eigen invulling geeft, wat tot versnippering leidt. Hier ligt een duidelijke link met het werk van de Vlaamse overheid: sectoren en overheden kunnen een brug slaan door gemeenschappelijke taxonomieën aan te reiken, zodat skills herkenbaar blijven, ongeacht waar je ze opdoet.
Naar een nieuwe balans
Wat deze studiedag vooral duidelijk maakte, is dat de weg naar een flexibel, competentiegericht landschap niet enkel technocratisch is. Het vraagt samenwerking tussen beleidsmakers, werkgevers en opleidingsverstrekkers, én een cultuurverandering waarin we niet langer louter afgaan op diploma’s, maar kijken naar het geheel van wat iemand kan en wil leren. Microcredentials, certificaten, assessments: allemaal zijn het stukjes van dezelfde puzzel.De uitdaging ligt nu in het creëren van vertrouwen in deze nieuwe vormen van erkenning, zonder te vervallen in een wildgroei van individuele initiatieven. De basis ligt er — nu is het zaak om de link te leggen tussen al die inspanningen, zodat competenties écht centraal komen te staan.
Pitstopverslag: Hoe diploma’s, certificaten en microcredentials onze kijk op competenties hertekenen