Terug naar school? Op de Erasmushogeschool in Brussel verwachten ze niet bepaald volle aula’s in september. Sinds jongeren de lessen gewoon vanuit hun luie zetel online kunnen volgen, blijft het ook na de coronacrisis opvallend stil op de campussen in Vlaanderen. Wat kunnen docenten doen om hun leerlingen geboeid en geëngageerd te houden? En wat voor werknemers zal deze lichting studenten worden op de arbeidsmarkt? VOV ging in gesprek met Christophe Benoit, docent en onderzoeker bij de Erasmushogeschool en tevens VOV-bestuurslid.
Christophe Benoit, die zijn professionele carrière startte als ingenieur, een tussenstop maakte in het bankwezen om uiteindelijk in het onderwijs terecht te komen, ziet een duidelijke verschuiving in het gedrag van zijn studenten.
“Vroeger waren studenten wel lijfelijk aanwezig in de les, maar waren ze op sociale media bezig met hun vrienden”, vertelt Benoit. “Nu volgen studenten de les vaker online en komen ze naar de campus om sociale banden te smeden of te onderhouden. Dat is een verschuiving die de coronacrisis met zich heeft meegebracht. Logisch ook: alle leerstof is online te vinden. Waarom zouden ze dan nog naar een docent komen luisteren die dezelfde dingen vertelt? Er zit voor studenten geen meerwaarde in het fysiek volgen van de lessen.”
8 uur lang in een klaslokaal zitten om kennis te verwerven, je moet het de jongeren van vandaag niet meer vertellen.
“De manier waarop jongeren leren, is veranderd”, aldus Benoit. “Het leerproces is een individueel gegeven geworden, waarbij jongeren op zoek gaan naar een oplossing voor hun probleem. En dat gebeurt natuurlijk online, waar alle kennis te vinden is. Waar men vroeger sprak over digital natives en digital immigrants (waarbij digital natives, geboren en getogen in het digitale tijdperk, over de nodige digitale vaardigheden beschikten en digital immigrants deze vaardigheden moesten zien aan te leren), spreken we nu van digital visitors en digital residents, naar het onderzoek van David White.”
Bewoners en bezoekers
“Digital visitor en resident zijn modus operandi; je kan iets doen in visitor mode en daarna in resident mode”, legt Christophe Benoit uit. “In visitor mode gebruiken we de online wereld als een gereedschapskist. Wie niet weet hoe hij zijn fietsband moet vervangen, gebruikt een tutorial op YouTube om het te leren en sluit nadien de app weer af. Iedereen doet dit tegenwoordig. Digital visitors laten bij hun zoekopdracht geen sporen na op het net. In resident mode zien we het internet echter als een plek van samenkomen, zoals een park of een café. Facebook, WhatsApp, Instagram, TikTok,… het zijn allemaal ontmoetingsplaatsen waar je met anderen kunt interageren. Heb je een vraag? Dan stel je die gewoon in een of andere WhatsApp- of Facebookgroep. Digital residents laten op die manier wel een spoor na op het internet.”
“Deze twee groepen studenten zien leren als een vorm van zelfontplooiing. En je zal hen niet gauw terugvinden in een aula, luisterend naar een docent. Zo’n 60% van onze leerlingen heeft er dan ook geen behoefte meer aan om naar de les te komen, maar hebben een ander leertraject nodig”, aldus de docent.
Onderwijs onder druk
Niet alleen het leerproces van jongeren is veranderd, ook de manier waarop ze tegen een diploma aankijken doet het onderwijs op z’n grondvesten daveren.
“Hogescholen en onderwijs staan onder druk omdat de waarde van diploma’s daalt”, meent Benoit. “In veel knelpuntberoepen geven ze inhouse opleidingen om mensen aan de slag te krijgen. Je hebt vaak geen hogeschooldiploma nodig om deze te kunnen volgen. Als jongeren de meerwaarde van een hogeschooldiploma niet meer inzien omdat ze zonder ook gewoon aan de slag kunnen, waarom zouden ze dan nog gaan studeren? Ook werknemers die van job willen veranderen, gaan niet terug 3 jaar studeren om zich om te scholen.”
Daarom startte de Erasmushogeschool in Brussel met opleidingstrajecten die zo ingericht zijn dat studenten alles op hun eigen tempo kunnen leren.
“Bij deze trajecten gaat het om het creëren van meerwaarde door het toepassen van technologie”, legt Benoit uit. “Daarbij moet technologie ten dienste staan van het leerproces. Het leertraject leggen onze studenten grotendeels online af, en wordt aangevuld met contactmomenten met de docent en programmatische toetsen tussendoor in plaats van een groot examen achteraf. Deze blended leertrajecten betekenen in mijn ogen de overleving van het onderwijs.”
Tips voor docenten
“Uiteraard zijn er nog steeds studenten die nood hebben aan fysieke lesmomenten”, vervolgt Christophe Benoit. “Ze willen bijvoorbeeld vragen kunnen stellen of ondersteund worden. Verspil als docent je tijd en energie niet aan de studenten die niet naar de les komen, maar geef de studenten die er wél zijn de aandacht die ze nodig hebben.”
Benoit: “Bovendien is het belangrijk om een goed platform en goede online content te hebben, zodat in principe elke student op zijn eigen manier de leerstof kan verwerken. Zie de fysieke lesmomenten daarbij als feedbackmomenten waarvoor je geen lesvoorbereidingen nodig hebt. Je weet immers nooit op voorhand welke vragen je zal krijgen.”
“Begin tot slot de klas te zien als een virtuele plek en word zelf digital resident, zodat je deel gaat uitmaken van het netwerk van je studenten”, raadt Christophe Benoit aan. “Zo zorg je ervoor dat vragen ook aan jou gesteld worden.”
Tips voor HR-professionals
Over de ‘coronageneratie’ op de arbeidsmarkt is al veel gesproken. Ook Christophe Benoit ziet uit zijn studenten een nieuwe generatie werknemers groeien.
“Jongeren doen tegenwoordig aan network learning”, stelt hij. “Hiervoor hebben ze andere skills nodig dan voor het vanbuiten leren van leerstof of het luisteren naar een docent. Het gaat om zogenaamde 21st century skills als netwerken, ondernemen, samenwerken en andere soft skills. Ze zullen als werknemers dus heel goed in team kunnen werken en de noden binnen het team kunnen herkennen. Ze zullen flexibel zijn en goed problemen kunnen oplossen.”
“Ben je als bedrijf te rigide, dan zal je hen afschrikken”, waarschuwt Benoit. “Het is belangrijk om een kader te creëren waarbinnen werknemers zich kunnen ontplooien. Daarbij is het nodig om het bedrijfsdoel te aligneren met de doelen en de waarden van de werknemers. Zo creëer je een win-winsituatie. Interessante leestips zijn bijvoorbeeld Vitamines voor groei van Maarten Vansteenkiste en Het nieuwe beoordelen van Jacco van den Berg.”
Christophe Benoit: “Blended learning betekent de overleving van het onderwijs”