Het boek De teamleider als cultuurmaker van klinisch psychologe Sara Leysen helpt je om een cultuur te creëren in het team waar elk teamlid de veiligheid ervaart om open te spreken. Het leert je hoe je de samenwerking op zo’n manier kunt organiseren dat iedereen gestimuleerd wordt om mee eigenaarschap en leiderschap op te nemen. Niet alleen je aanpak is daarin belangrijk, maar ook het vertrouwen in jezelf. Liesbeth Ponsaerts las het boek voor ons en zette haar bevindingen op een rijtje.
Auteur: Liesbeth Ponsaerts
Ik zal maar meteen de conclusie geven over dit boek: een echte aanrader!
De titel zegt misschien niet meteen iets, maar de ondertitel vat de twee thema’s van het boek samen: ‘Creëer psychologische veiligheid en gedeeld leiderschap in je team’.
Waarom heb ik dit boek zeer graag gelezen? In eerste instantie omdat ze zeer realistisch is over leiding geven. En van daaruit ook realistische tips geeft. Ze geeft een mildheid mee voor leidinggeven(den). Je kan je als leidinggevende snel verbinden met haar verhaal. Leidinggeven is niet altijd rozengeur en maneschijn, de ideale leider bestaat niet, … dit maakt dat je met dit boek echt aan de slag kan als leidinggevende én je ook meteen een connectie voelt met de auteur.
Ze heeft het boek ingedeeld in drie delen:
- Veiligheid als basis van je teamcultuur
- Een cultuur van gedeeld leiderschap
- Persoonlijk leiderschap voor cultuurmakers
De kaders die ze vaak gebruikt zijn verbindende communicatie en sociocratie 3.0 en vormen dan ook de basis van veel tips. Door deze kaders praktisch toe te passen, krijgen deze ook meer diepgang.
Psychologische veiligheid en gedeeld leiderschap
In het eerste deel staat ze stil bij waarom psychologische veiligheid in een team belangrijk is. Daarna bespreekt ze drie hefbomen om psychologische veiligheid te doen toenemen: als leidinggevende zelf een veilige plek zijn voor het team, het team helpen om zelf voor die veiligheid te zorgen en spanning en conflicten bespreekbaar maken. Voor elk van deze hefbomen kan je als leidinggevende argumenten vinden om er (nog) geen werk van te maken, maar Sara neemt je daarin mee en maakt het haalbaar om daaraan te werken. Bijvoorbeeld ‘hoe maak je een spanning bespreekbaar?’: zij geeft zes stappen hoe je dit kan aanpakken.
In het tweede deel gaat ze dieper in op gedeeld leiderschap. Hier komt Sociocratie 3.0 kijken. Vanuit mijn eigen job bij Partena Professional, is dit niet nieuw (Partena Professional is gestructureerd volgens holacratie en collaborative governance). En toch boeide dit deel mij ook wel. Wat is jouw taak als leidinggevende in een gedeeld leiderschap? En hoe doe je dat nu in de praktijk?
Dit deel is tevens interessant als je niet in een organisatie werkt die gestructureerd is volgens de sociocratie, want gedeeld leiderschap zorgt voor eigenaarschap van medewerkers in projecten en veranderingen. Het werken met drivers is interessant voor ieder team. Een driver is het verschil of de afstand tussen wat gebeurt en wat wenselijk of nodig is. Eigenlijk is dit de basis van ieder project die je wil opstarten (binnen en met jouw team).
Een driver bestaat verder uit vier elementen: observatie, effect, behoefte en impact. Als de driver klaar en duidelijk beschreven is door het team, staan de neuzen meer in dezelfde richting en is er duidelijkheid waar we gaan aan werken. Een tweede methodiek die zij meegeeft die voor iedereen kan interessant zijn, is de consent-besluitvorming. Dit om zo samen in team tot een gedragen oplossing te komen.
Persoonlijk leiderschap
In het derde deel rond persoonlijk leiderschap komen drie thema’s aan bod: zelfzorg, jezelf kennen als leidinggevende en de veranderaar zijn.
In het stuk rond zelfzorg komt het tolerantievenster van stress aan bod. Dit is beperkt uitgelegd. Wil je hier meer over weten dan kan ik je het boek ‘Riet breekt niet’ van Kirsten O en Daisy Buttiens ten zeerste aanbevelen.
In het stuk rond jezelf kennen als leidinggevende komt ze tot enkele topics die leven bij veel leidinggevenden. Vanuit mijn ervaring met cursisten uit het Postgraduaat Leiderschap (Arteveldehogeschool) kan ik alleen maar beamen dat de manier waarop Sara daar naar kijkt, zo waar is. Wat komt er aan bod: de spanning tussen bij het team willen horen als leidinggevende en er toch buiten moeten staan, omgaan met kritiek vanuit je team (willen we niet allemaal de meest graag geziene leidinggevende zijn?), jezelf verantwoordelijk voelen voor de gevoelens van een ander, …
Een boek voor elke leidinggevende
Ze eindigt het boek met hoe je als leidinggevende de veranderaar kan zijn én je team erbij kan betrekken. Dit is kort beschreven en volgens mij kan de auteur daar al een volledig nieuw boek rond schrijven.
Ik vind dit een boek die iedere leidinggevende moet gelezen hebben. Ze plant zoveel zaadjes in je hoofd die je verder gaat doen groeien als persoon én als leidinggevende.
Het is heel leesbaar geschreven en voor een brede doelgroep. Dus niet alleen voor leidinggevenden, maar ook voor trainers, HR-mensen, CEO’s, …
Ze heeft ook een podcast waar al wel wat stukjes terug te vinden zijn rond de topics die in haar boek aan bod komen. Voor degenen die niet zo van lezen houden 😉
Recensie: De teamleider als cultuurmaker - Sara Leysen