De nieuwste technologische snufjes en (generatieve) AI worden met haast toegevoegd aan leertechnologieën en de werkplek. Kwestie van futureproof te blijven. Maar welke verwachtingen heeft die toekomst, ofwel de jonge generatie op de arbeidsmarkt, eigenlijk van digitale leertools? Hoe kijken zij ernaar? En waarmee moeten instructional designers rekening houden bij het ontwerpen van (digitale) trainingen en applicaties, wanneer het op de jongere generatie aan komt? VOV ging in gesprek met Thimon De Jong, lector en expert in gedragsverandering. “Ze zijn jong, dus we zullen het digitaal doen”, zegt hij. “Dat is een verkeerde reflex.”
Midden april trok VOV lerend netwerk met een delegatie Belgische en Nederlandse learning professionals naar Londen voor de jaarlijkse Learning Technologies beurs en conferentie. We merkten toen onder meer op dat er wel wat AI-moeheid leefde bij de beurs- en conferentiegangers. En terwijl (generatieve) AI zich razendsnel blijft ontwikkelen, blijkt het voor veel aanbieders van leertechnologieën achterophinken in de zoektocht om het succesvol te integreren in hun producten.
Naast Artificiële Intelligentie is er trouwens nog een fenomeen aan een opmars bezig op de werkvloer: de zogenaamde Generatie Z. Een leeftijdsgroep geboren tussen 1997 en 2012, die wel vergroeid lijkt met hun smartphone en daarom ook wel de duimgeneratie of beeldschermgeneratie genoemd wordt. Dat deed ons even doordenken bij de organisatie van de VOV-Pitstop over leerplatformen en authoringtools van 28 november.
Zijn leertechnologieën en opleidingen wel futureproof?
We kunnen heel wat nieuwe snufjes, zoals Artificiële Intelligentie, toevoegen aan leertechnologieën en deze integreren in uitgebreide leerecosystemen, maar algauw zullen het de gamende, swipende, appende jongeren zijn die hiervan gebruik moeten maken.
Welke verwachtingen hebben zij van leertechnologieën en -applicaties? Hoe kijken zij naar leerplatformen? Waarmee moeten ook instructional designers rekening houden bij het ontwerpen van trainingen en tools wanneer het op Gen Z (en al snel genoeg ook Generatie Alfa) aan komt? Met andere woorden: hoe futureproof je jouw leertechnologieën en opleidingen met het oog op de volgende generaties, die meer ervaring lijken te hebben met en kennis van alles digitaal?
Gen Z op de werkvloer
Het was ook op Learning Technologies dat VOV Nederlands lector en expert in gedragsverandering Thimon De Jong aan het werk zag. Hij had het toen over de generatieclash die zou kunnen ontstaan op de werkvloer, wanneer boomers, Gen X, Millennials én Gen Z moeten samenwerken. De generatiekloven waren de afgelopen decennia nog nooit zo groot en voelbaar, stelde hij. VOV twijfelde niet en contacteerde Thimon in oktober opnieuw om hem onze prangende vragen voor te leggen.
“Die verschillen tussen generaties zijn eigenlijk voornamelijk verschillen in tijdsgeest”, verduidelijkte hij tijdens onze virtuele koffie. “Sommigen zijn inderdaad opgegroeid in een digitale wereld, met een smartphone aan de hand geplakt. Oudere generaties zijn op een heel andere manier groot geworden en kantoor binnengewandeld. Dat zijn generatiekarakteristieken. Verder heb je ook levensfases: die staan los van generaties en daar gaat iedereen door in de loop van het leven.”
Lees verder onder de afbeelding. 
Afgebeeld: Thimon De Jong op Learning Technologies 2024.
“Wat Gen Z typeert, behalve de ‘smartphoneverslaving’, is hun aandacht voor welzijn, mentale gezondheid en een goeie work-lifebalance”, gaat Thimon verder. “Dat is helemaal anders dan bij oudere generaties, voor wie dat veel minder belangrijk was op dezelfde leeftijd. Zo gek is dat trouwens niet: jongeren zien de generaties boven hen keihard werken en in burn-out belanden. Kijk bijvoorbeeld ook naar de zelfmoordcijfers bij mannen van middelbare leeftijd… Zij hebben het mentaal het zwaarst. Niet moeilijk dat jongeren zich hier vragen bij stellen.”
“Verder kon je vroeger beginnen werken en carrière maken, een huis kopen en op bepaalde leeftijd met pensioen gaan. De crisis die we nu doormaken, maakt dat allemaal erg onzeker voor jongeren. Dus denken zij liever op korte termijn en willen ze nu die cappuccino en nu reizen. Neem daar ook nog eens bij hoeveel duurder het leven geworden is en je krijgt al snel de indruk dat jongeren niet willen werken en meteen met een hele hoop eisen komen aanzetten bij sollicitaties. Terwijl heel wat jongeren trouwens bijbaantjes hebben, om kansen te spreiden”, aldus De Jong (twee derde van de jonge werknemers heeft een bijberoep of werkt als flexi-jobber, blijkt uit RSZ-cijfers en Europees onderzoek, nvdr).
Mentale gezondheid insourcen
Deeltijds werken, flexibele uren, een hoger loon, veel inspraak krijgen,… het zijn geen ongewone vragen van jongeren die net aan het werk gaan. Thimon De Jong zegt echter dat het vooral belangrijk is om goed naar hen te luisteren.
“Uit internationaal onderzoek blijkt dat jongeren vooral begrepen willen worden door hun baas”, vertelt hij. “Dan gaat het om wie ze zijn, wat ze willen, hoe ze zich willen ontwikkelen. Maar de bazen luisteren nog te letterlijk naar wat jongeren willen. Praten over je gevoelens, je privé, je onzekerheden enzovoort, zit ook niet in het DNA van heel wat oudere generaties. En zeker niet bij oudere mannen. Daarom zit het ook niet in de organisatiecultuur om hier tijd voor te maken. Jongeren willen echter die connectie, van mens tot mens.”
Lees verder onder de afbeelding.
“Daarom is het enorm belangrijk om te investeren in soft skills en EQ skills”, benadrukt Thimon. “Nog te vaak willen we alles dat met mentale gezondheid te maken heeft outsourcen naar hr, psychologen of coaches. Maar jongeren willen hierover praten met de mensen die hier rechtstreeks een invloed op hebben. Net zoals managers en leidinggevenden de team- en organisatiecultuur beïnvloeden. Dit is een verschuiving in tijdsgeest, waar jongeren echt de drivers van zijn. We moeten mentale gezondheid dus beginnen ‘insourcen’.”
“Een goeie vraag om te stellen is: hoe kan ik je steunen”, gaat Thimon verder. “Leidinggevenden denken te vaak praktisch probleemoplossend. Maar iemand (onder)steunen is emotioneel geladen en kan al met een kwartiertje samen koffiedrinken.”
Leren leren
Met zoveel digitale skills en een leven dat voor een groot deel online geleid wordt, lijkt het voor de hand liggend om jongeren ook op het werk en bij opleidingen meer van hetzelfde te geven. Moeten we daarom investeren in het gamifyen, flitsend en hip maken van leertechnologieën en -applicaties?
“Dat jongeren alles digitaal willen doen, is een misconceptie”, stelt De Jong. “Jongeren moeten ook nog vrienden maken, een netwerk opbouwen, hun levenspartner ontmoeten. Dat gaat niet allemaal digitaal. Jongeren hebben dus ook een grote behoefte aan fysiek samenzijn. Dat mogen organisaties best aan hun targets toevoegen: mensen met elkaar verbinden zodat ze langdurige relaties kunnen opbouwen en collega’s kunnen worden. Geef hen hier dus de kans toe op het werk en tijdens opleidingen.”
Lees verder onder de afbeelding. 
Afgebeeld: Thimon De Jong (tweede van rechts) en zijn team.
“Afgaand op cijfers van bevragingen lijkt dat misschien niet zo”, merkt Thimon op. “Daaruit blijkt misschien dat jongeren liever thuiswerken en digitaal werken. Maar je mag niet vergeten dat bij die coronageneratie ook wel wat sociale angst en onzekerheid leeft. Zo’n 20 tot 25% van de jongeren kampt hiermee. Het is dus zaak om hen hier heel goed in te begeleiden. Ze zullen je er dankbaar voor zijn.”
“Wanneer het op leren aan komt, klopt het wel dat ze een lagere aandachtsspanne hebben”, geeft De Jong toe. “Daarom is het in opleidingen en trainingen erg belangrijk om bitesize content te voorzien en hen te helpen met deep learning. Los van wat ze moeten leren, moeten ze dus ook nog steeds leren leren. Het is belangrijk om hen stapje voor stapje te begeleiden en bij de hand te nemen. Is dat goed of slecht? Het is anders. En nogmaals: breng hen ook fysiek samen. Denk verder dan leerdoelen halen en de leerervaring: het gaat om vriendschappen bouwen, echt collega’s worden, elkaar tips geven en helpen. Faciliteer dit. Die menselijke component moet er zijn en balans brengen in deze digitale wereld.”
Gen Z en Generatie Alfa aan de knoppen: moet het flitsender, sneller en hipper?