Duaal leren loopt mank bij scholen, bedrijven en leerlingen. Dat lezen we in De Tijd. Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) belooft een hervorming van het systeem. VOV vroeg zich af hoe bedrijven in ons netwerk duaal leren ervaren en raakten in gesprek met Maaleki Bodjona van D’Ieteren Academy. Duaal leren is voor D'Ieteren en hun netwerk van concessiehouders een essentieel onderdeel van het rekruteringsbeleid. “We werken zoveel mogelijk samen met scholen om duaal leren te ondersteunen”, vertelt hij. “Het is een van de krachtigste manieren om het structureel tekort aan technische talenten aan te pakken.”
De Vlaamse overheid krijgt het duaal leren, waarbij leerlingen een deel van hun schoolloopbaan doorbrengen op de werkvloer, niet van de grond. Dat rapporteert De Tijd, naar aanleiding van een onderzoek van onderwijsspecialisten van de KU Leuven. Leerlingen vallen uit, bedrijven haken af en in scholen groeit de frustratie, staat er te lezen. Ook Vlaams minister van Onderwijs en Werk, Zuhal Demir (N-VA), erkent de problemen. “Het systeem zit al jaren fout”, zegt ze in het artikel. Samen met de werkgevers en onderwijsverstrekkers die meewerkten aan het onderzoek bracht ze de struikelblokken in kaart en zal ze een hervorming van het systeem op de regeringstafel leggen.
VOV vroeg zich af hoe duaal leren in ons netwerk ervaren wordt en ging in gesprek met Maaleki Bodjona, manager van D’Ieteren Academy. “We werken zoveel mogelijk samen met scholen om duaal leren te ondersteunen”, klinkt het.
Personeelstekorten aanpakken
D’Ieteren Academy is het opleidingscentrum van de Volkswagengroep invoerder. Ze geven onder meer opleiding aan techniekers, waarvan ze een groot tekort hebben. Om dat tekort aan te pakken, proberen ze zoveel mogelijk 5e, 6e en 7e jaars studenten in auto-opleidingen de stap te laten zetten naar het echte bedrijfsleven. “Over de 20 concessiehouders in België hebben we 150 techniekers tekort”, vertelt Maaleki. “Vanuit onze Academy en verschillende concessiehouders willen we studenten tewerkstellen en binden aan onze merken. Zodat ze na hun opleiding hopelijk bij ons aan de slag willen.”
En dat loopt goed, al ziet Maaleki ook duidelijk de pijnpunten van het systeem. “Het merendeel van de laatstejaarsstudenten tekent bij ons een contract”, zegt hij. “En hoewel sommige concessiehouders goed verankerd zijn in de lokale scholengemeenschap en goede contacten hebben met de leerkrachten, is de instroom van studenten niet groot genoeg.”
Lees verder onder de afbeelding.
Dat onderschrijft De Tijd: vorig schooljaar zaten er maar 11.000 leerlingen in het stelsel van duaal leren, goed voor 6,6 procent van de jongeren uit de tweede en derde graad in de arbeidsmarkt- of dubbele finaliteit. Hoewel Maaleki en zijn team proactief op schoolbezoek gaan, workshops geven en tools beschikbaar stellen aan studenten én summer academies organiseren voor leerkrachten, blijft het enthousiasme uit.
“Sommige scholen pushen duaal leren en gaan actief op zoek naar bedrijven die hieraan willen meewerken”, zegt Maaleki. “En dat is goed. Bedrijven weten niet altijd wat de mogelijkheden met studenten en stagiairs zijn. Sommige scholen bieden verder enorm veel mogelijkheden en beschikken over goede apparatuur in de klassen. Maar helaas is dit niet altijd het geval.”
Niveau en middelen ondermaats
“We moeten alles in het werk stellen om scholen zo dicht mogelijk bij de nieuwste technologieën te houden”, stelt Maaleki. “Zodat studenten niet met een achterstand op de arbeidsmarkt terechtkomen. Vaak werken ze op school nog met motoren en wagens van in de jaren ‘90 of ouder. Wij zitten natuurlijk in 2025 en werken met tools en diagnosecomputers waar sommige leerlingen zelfs nog nooit van gehoord hebben. Jaarlijks organiseren we summer academies voor leerkrachten. Dit jaar zagen we 152 leerkrachten over vier dagen. Ook daar krijgen we te horen dat scholen niet het gewenste niveau kunnen afleveren.”
“Hoe dat komt? De sector evolueert sneller dan het onderwijs. Dat heeft enerzijds te maken met de kost van voertuigen, onderdelen en andere tools. Bij ons staan er die duizenden euro’s kosten. Sommige scholen hebben maar een budget van een paar honderd euro per opleiding. Dan weet je dat zij die investeringen niet kunnen maken. Daarom moeten we dit ondersteunen. De studenten in deze opleidingen komen vroeg of laat bij ons terecht. We hebben er baat bij om hun niveau zo vroeg mogelijk op te krikken. We proberen dan ook zoveel mogelijk onderdelen en tools ter beschikking te stellen, maar dat kunnen we niet voor alle scholen doen natuurlijk”, aldus Maaleki.
Langetermijninvestering boven kortetermijnwinst
De Tijd rapporteert verder dat bedrijven een te grote administratieve last ondervinden, waardoor ze al snel afhaken wanneer het op duaal leren aankomt. Maaleki bevestigt dit probleem: “Het gaat niet om een formuliertje invullen of ‘even snel’ een student aanwerven. Het is een proces dat opgevolgd moet worden, van a tot z. Je moet studenten ondersteunen en begeleiden, ervoor zorgen dat ze zich welkom en veilig voelen en met de leerkrachten in gesprek gaan. Hiervoor hebben onze concessiehouders mentors aangesteld. De concessiehouders zijn ook gegroeid: ze hebben een hr-beleid en hr-professionals die zich met de administratieve kant van duaal leren bezighouden. En dat vraagt tijd, ook als je er zoals wij al jaren mee bezig bent. Het is belangrijk dat je die tijd eraan besteedt, want dat maakt het tot een succesverhaal.”
“Beschouw duaal leren dus niet als het inschakelen van goedkope werkkrachten. Dat is de grootste fout die je kan maken. Het is een langetermijninvestering, geen kortetermijnwinst. Zie het als een deel van je leercultuur: zo maak je het onderscheid tussen jouw bedrijf en een ander”, tipt Maaleki.
Attitude- en perceptieprobleem
Voor de beloofde hervorming van het stelsel zou minister Demir vooral naar Nederland kijken als grote voorbeeld. De onderwijssystemen en de arbeidsmarkt lijken er het meest op die van ons. Bovendien is duaal leren er wel een groot succes, lezen we in De Tijd. VOV vroeg Maaleki Bodjona wat hij graag zou zien veranderen aan het systeem.
“Over het algemeen moet het onderwijs meer steun krijgen”, pleit hij. “De perceptie van technische beroepen moet omhoog, zodat je de juiste jongeren met de juiste motivatie in die richtingen krijgt.” Opmerkelijk: volgens het artikel in De Tijd moest duaal leren net komaf maken met de negatieve reputatie van technische beroepen en richtingen in Vlaanderen. Ook daar lijkt het dus niet meteen in te slagen.
Levenslang leren
Tot slot stelt Maaleki dat het gemakkelijker zou moeten zijn voor scholen en bedrijven om elkaar te vinden. “Je verbindt een school die beperkte middelen heeft met een industrie die beperkte tijd heeft”, verduidelijkt hij. “Hoe gemakkelijker je het maakt voor een school en een bedrijf om elkaar te vinden, hoe beter. Dit is zelfs cruciaal. Denk aan een kaart waarop je per sector kan filteren en dan binnen een straal van x-aantal kilometer naar bedrijven of scholen kan zoeken die meedoen aan duaal leren. Compleet met contactgegevens. Ook templates voor de opvolging door zowel bedrijven als leerkrachten zouden handig zijn. En een scoresysteem voor zowel scholen als bedrijven, voor cijfermatige opvolging.”
Op de website van de Vlaamse overheid kan je zoeken naar opleidingen die meedoen aan duaal leren. Bedrijven kunnen er ook hun erkenning aanvragen. Deze links zijn ook terug te vinden in onze L&D-informatiedatabank.
Zelf droomt Maaleki ervan om zich met D’Ieteren Academy en concessiehouders nog sterker te positioneren bij scholen en studenten die meedoen aan duaal leren. Bovendien gingen ze in samenwerking met EDUCAM nog een stapje verder en werkten ze een nieuw programma uit: triaal leren.
“Dit is de push bovenop duaal leren”, vertelt Maaleki trots. “We activeren studenten om niet alleen op school en bij onze concessiehouders, maar ook hier, in onze Academy te leren. We willen jongeren vroeg aantrekken en zo lang mogelijk houden. Levenslang leren is bij ons dan ook een heel grote troef, waar we de komende jaren graag nog meer op inzetten. De transitie naar elektromobiliteit opent bijvoorbeeld fantastische opportuniteiten voor wie aan de mobiliteit van de toekomst wil meedoen.”
Maaleki Bodjona: “We hebben er baat bij om duaal leren zo goed mogelijk te ondersteunen”